Γιάννης Πολυχρονάκος: «Είμαστε η μόνη χώρα που επιβάλλεται να έχει νησιωτική πολιτική και όμως δεν έχει»
Συνέντευξη στον Λάμπρο Δεμερτζή
«Χιλιάδες οικοδομήσιμα οικόπεδα μικροϊδιοκτητών μετατρέπονται σε άνευ αξίας αγροτεμάχια, στερώντας από τους ιδιοκτήτες τους τη δυνατότητα αξιοποίηση τους», σύμφωνα με το νέο Προεδρικό Διάταγμα για τους οικισμούς με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων. Αυτό τονίζει σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Κυκλαδική» ο τομεάρχης Νησιωτικής Πολιτικής του ΠΑΣΟΚ επισημαίνοντας πως η κυβέρνηση θα έπρεπε να φέρει νομοθετική ρύθμιση σε συνεννόηση με το Συμβούλιο της Επικρατείας, ώστε να επανεξεταστούν τα όρια των οικισμών με αντικειμενικά κριτήρια και να μη χαθεί το δικαίωμα δόμησης για τα οικόπεδα μικροϊδιοκτητών και να εξαιρεθούν από την απαγόρευση οι οικισμοί που διαθέτουν βασικές υποδομές και ενεργό κοινωνικό ιστό.
Αναφερόμενος στη νησιωτική πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση ο κ. Πολυχρονάκος τόνισε πως η «η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που θα έπρεπε να έχει νησιωτική πολιτική και όμως δεν έχει» επισημαίνοντας τις απλήρωτες οφειλές πολιτών και επιχειρήσεων για το Μεταφορικό Ισοδύναμο, ενώ προσθέτει ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να εξασφαλίσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο δωρεάν ετήσιες ενδονησιωτικές μετακινήσεις για τους μόνιμους κατοίκους.
Σχετικά με τους συντελεστές ΦΠΑ στα νησιά ο κ. Πολυχρονάκος πρότεινε ευθέως και ξεκάθαρα τη θέσπιση μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά, αξιοποιώντας απόφαση του Ecofin.
Μιλώντας για τις αυξήσεις στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια, δήλωσε ότι η κυβέρνηση αποφεύγει να ενεργοποιήσει ουσιαστικά μέτρα, όπως η παροχή έκπτωσης στους νησιώτες ίσης με τις αυξήσεις των εισιτηρίων και η μείωση του ΦΠΑ σε εισιτήρια επιβατών και οχημάτων.
Η ανταγωνιστικότητα των νησιών πλήττεται από τις ελλείψεις σε υποδομές και υγεία, προσθέτει, καθώς πρέπει να θεσμοθετηθούν γενναία κίνητρα για τους γιατρούς που θέλουν να εργαστούν στα νησιά και αναβάθμιση δομών.
Αναφερόμενος στον τουρισμό και τις τουριστικές επιχειρήσεις ο κ. Πολυχρονάκος υποστήριξε την ανάγκη για νέο μοντέλο ανάπτυξης με έμφαση στην ποιότητα, αειφορία και φορολογικά κίνητρα για τα μικρά νησιά, προτείνοντας μεταξύ άλλων άτοκα δάνεια, φοροαπαλλαγές και επιδοτήσεις για οικογένειες.
Κύριε Πολυχρονάκο, με την εφαρμογή του νέου Προεδρικού Διατάγματος που προβλέπει την απαγόρευση δόμησης σε οικόπεδα κάτω των δύο στρεμμάτων, πως αναμένεται να επηρεάσει του ιδιοκτήτες σε μικρούς οικισμούς;
Νομίζω ότι όλοι αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει . Απαγορεύεται η δόμηση σε οικόπεδα μικρότερα των δύο στρεμμάτων σε οικισμούς με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων. Αυτό σημαίνει ότι χιλιάδες οικοδομήσιμα οικόπεδα μετατρέπονται αυτομάτως σε αγροτεμάχια, στερώντας από τους ιδιοκτήτες τους τη δυνατότητα αξιοποίησης και καθιστώντας τα περιουσιακά τους στοιχεία ουσιαστικά άνευ αξίας.
Και μιλάμε για μικροϊδιοκτήτες, για ανθρώπους που πλήρωναν ΕΝΦΙΑ και φόρους για οικοδομήσιμα οικόπεδα μέχρι σήμερα.
Πιστεύετε ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να έχει αξιοποιήσει διαφορετικά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, ώστε να μην οδηγηθούμε σε τέτοια οριζόντια μέτρα;
Αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι ότι η κυβέρνηση έσπευσε αμέσως να βγάλει Προεδρικό Διάταγμα αμέσως μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας και μάλιστα μέσα στο Πάσχα.
Τι θα έπρεπε να κάνει η κυβέρνηση αντί να φέρει με συνοπτικές διαδικασίες το Προεδρικό Διάταγμα; Το αυτονόητο που θα έπρεπε να κάνει είναι να διαμορφώσει μια νομοθετική ρύθμιση , σε συνεννόηση με το Συμβούλιο της Επικρατείας, προκειμένου να επανεξεταστούν τα όρια των οικισμών με αντικειμενικά κριτήρια και να μη βρεθούν ξαφνικά εκτός σχεδίου και να χάνουν το δικαίωμα δόμησης τα οικόπεδα μικροϊδιοκτητών.
Θα μπορούσαν να εξαιρεθούν από την απαγόρευση οικισμοί που διαθέτουν βασικές υποδομές , ενεργό κοινωνικό ιστό και έχουν μεγάλες πληθυσμιακές ανάγκες.
Τι απαντάτε σε όσους υποστηρίζουν ότι τέτοιοι περιορισμοί είναι απαραίτητοι για την προστασία του περιβάλλοντος; Υπάρχει τρόπος να συνυπάρχει η περιβαλλοντική προστασία με την ανάγκη των ανθρώπων να αξιοποιούν τις ιδιοκτησίες τους;
Κάποιοι θυμούνται επιλεκτικά την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και συνήθως τη χρησιμοποιούν ως επιχείρημα όταν στρέφονται εναντίον της μικρής ακίνητης περιουσίας των πολιτών. Είναι σύμπτωση αυτό;
Το Κράτος οφείλει να σέβεται τους κανόνες που το ίδιο θεσπίζει. Όταν αυτό δεν συμβαίνει κλονίζεται η εμπιστοσύνη των πολιτών. Τι εννοώ; Όταν δεν αναγνωρίζονται οικισμοί που το ίδιο το Κράτος χαρακτήρισε ως οικισμούς εδώ και χρόνια και όταν κάποιοι δεν περιμένουν την ολοκλήρωση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων και επιχειρούν να δημιουργήσουν τετελεσμένα απαξιώνοντας τη μικρή ακίνητη περιουσία, τι να πει κανείς;
Γίνεται πολύ συζήτηση για το μεταφορικό ισοδύναμο, τις αδυναμίες, αλλά και τις αδικίες που κάνουν λόγο πολλοί νησιώτες. Τι προτάσεις έχετε για τη βελτίωσή του, ώστε να γίνει πιο δίκαιο και λειτουργικό για τις νησιωτικές κοινωνίες;
Η κυβέρνηση χρωστάει ακόμα το μεταφορικό ισοδύναμο σε πολίτες αλλά και επιχειρήσεις . Οι πολίτες δεν έχουν πάρει ακόμα τα ελάχιστα χρήματα για το 2023 και ούτε ένα ευρώ για το 2024 ενώ οι επιχειρήσεις δεν έχουν πάρει ούτε ένα ευρώ τα τρία τελευταία χρόνια.
Βλέπουμε ότι ακόμα και αυτά τα ελάχιστα χρήματα που αντιστοιχούν στο Μεταφορικό Ισοδύναμο, η κυβέρνηση αρνείται να τα καταβάλει.
Σαφέστατα θα πρέπει σε ετήσια βάση να υπάρχει προϋπολογισμός και πλήρη εξόφληση των οφειλομένων σε πολίτες και επιχειρήσεις.
Πρέπει όμως να δούμε πως θα αντιμετωπιστεί ολιστικά αυτή η ανισότητα γιατί για τους νησιώτες είναι ιδιαίτερα αυξημένο το μεταφορικό κόστος.
Για παράδειγμα, η Ελλάδα θα μπορούσε να διεκδικήσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο την κατοχύρωση της Διπλής Νησιωτικότητας με την καθιέρωση ενός συγκεκριμένου αριθμού, σε ετήσια βάση, δωρεάν ενδονησιωτικών μετακινήσεων με τα πλοία ( από νησί σε νησί) για τους μόνιμους κατοίκους.
Μεγάλο ζήτημα που συνδέεται με την ακρίβεια, το κόστος ζωής στα νησιά μας, είναι ο ΦΠΑ και τα όσα κατά καιρούς ακούμε για την μείωσή του. Θεωρείτε ότι η επαναφορά μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά πρέπει να αποτελέσει άμεση κυβερνητική προτεραιότητα;
Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που θα έπρεπε να έχει νησιωτική πολιτική και όμως δεν έχει.
Πρότεινα ευθέως και ξεκάθαρα τη θέσπιση μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά.
Υπενθυμίζω ότι έχουμε στα χέρια μας μια απόφαση του Ecofin από το 2021, που δίνει στη χώρα μας τη δυνατότητα να θεσπίσει διαφορετικούς συντελεστές ΦΠΑ στις νησιωτικές περιοχές από το 2025 Η απόφαση αυτή, δίνει τη δυνατότητα στη χώρα μας να προχωρήσει στην καθιέρωση, σε μόνιμη βάση, ειδικών μειωμένων έως 30% συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου, αλλά και να επιβάλλει μειωμένους συντελεστές σε περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες ακόμη και μηδενικό ΦΠΑ για ορισμένα αγαθά.
Μπορούμε να διεκδικήσουμε την άμεση εφαρμογή της αφού η ακρίβεια είναι εντονότερη στα νησιά μας, ενώ το υψηλό κόστος μεταφοράς δημιουργεί προβλήματα στην ανταγωνιστικότητα των τοπικών οικονομιών αλλά και των επιχειρήσεων στα νησιά.
Η μείωση των λιμενικών τελών στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια πιστεύετε πως είναι ικανή να επηρεάσει πτωτικά τις τιμές τους, δεδομένου ότι οι ακτοπλοϊκές εταιρείες έχουν ήδη ανακοινώσει πως είναι αναπόφευκτες οι αυξήσεις των εισιτηρίων; Υπάρχει ρεαλιστικός τρόπος να μην αυξηθούν επιπλέον;
Όταν προειδοποιούσα , με δημόσια παρέμβασή μου για την επικείμενη αύξηση των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων , η κυβέρνηση προσπαθούσε να μας πείσει ότι όχι μόνο δεν θα αυξηθούν οι τιμές τους αλλά ότι δεν έχουν γίνει και αυξήσεις το προηγούμενο διάστημα.
Οι νησιώτες αλλά και όσοι ταξιδεύουν γνωρίζουν ποια είναι η αλήθεια.
32% αυξήθηκαν οι τιμές στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια κατά τη διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και ακολουθούν και άλλες αυξήσεις μέσα στο Μάιο.
Η μείωση των λιμενικών τελών που αποφάσισε μονομερώς η κυβέρνηση, εκτός του ότι στερεί πόρους από τα Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία και έργα από τα νησιά μας, θα έχει πολύ μικρή επίπτωση στη διαμόρφωση των τιμών των εισιτηρίων.
Υπάρχουν ουσιαστικά μέτρα που η κυβέρνηση αποφεύγει να ενεργοποιήσει, όπως:
1ον–Η θέσπιση έκπτωσης ισόποσης με την αύξηση για τους νησιώτες κατά την έκδοση του εισιτηρίου.
2ον– Η μείωση του ΦΠΑ στα εισιτήρια και των οχημάτων και των επιβατών, που επιβαρύνουν την τιμή του εισιτηρίου. Η Ελλάδα έχει έναν από τους υψηλότερους συντελεστές ΦΠΑ σε αυτά τα εισιτήρια.
Ποια είναι η εκτίμησή σας για το φετινό άνοιγμα της τουριστικής περιόδου στα νησιά; Πόσο επηρεάζουν οι ελλείψεις σε υποδομές, όπως υγεία, λιμάνια ή δίκτυα μεταφορών, την τουριστική ανταγωνιστικότητα των νησιών μας;
Το ερώτημα είναι πόσο έχει βελτιωθεί η κατάσταση στις υποδομές , στα λιμάνια, στα δίκτυα μεταφορών αλλά και στη δημόσια υγεία τα 6 χρόνια που κυβερνά η Νέα Δημοκρατία.
Ας δούμε μόνο τον τομέα της υγείας, την πλήρη υποστελέχωση των δομών δημόσιας υγείας αλλά και του ΕΚΑΒ στις νησιωτικές περιοχές.
Τι κάνει η κυβέρνηση; Αντί να θεσπίσει ουσιαστικά, γενναία και πραγματικά κίνητρα για να έρθουν γιατροί στα νησιά και να προτάξει κατά προτεραιότητα τη στελέχωση των δομών δημόσιας υγείας στις νησιωτικές περιοχές, προσπαθεί με αποσπάσεις της τελευταίας στιγμής να καλύψει κάποια από τα κενά.
Η δημόσια υγεία στις νησιωτικές περιοχές βρίσκεται στη χειρότερη κατάσταση των τελευταίων χρόνων και αυτό μπορεί να έχει αναπόφευκτες και αρνητικές επιπτώσεις στη διεθνή εικόνα της χώρας και στον τουρισμό μας.
Υπάρχει επαρκής στήριξη, κατά τη γνώμη σας, προς τις μικρές τουριστικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στα νησιά, όταν μάλιστα μιλάμε πολύ για την ανάγκη επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου; Ποια συγκεκριμένα κίνητρα θα προτείνατε για να επιτευχθεί αυτό στα νησιά μας;
Δυστυχώς το αθηνοκεντρικό κράτος αντιμετωπίζει με φοροεισπρακτική λογική τις Κυκλάδες αλλά και τις νησιωτικές περιοχές που αποτελούν τουριστικούς προορισμούς.
Χρειαζόμαστε ένα νέο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης .Τα κυρίαρχα στοιχεία του νέου μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης πρέπει να είναι: επένδυση στην ποιότητα, τουρισμός τεσσάρων εποχών ,αειφορία, μέσα από συγκεκριμένους άξονες όπως:
-Η ανάδειξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού όπως ο καταδυτικός τουρισμός που απευθύνεται σε επισκέπτες υψηλού εισοδήματος.
-Η αναβάθμιση των τουριστικών καταλυμάτων και ιδιαίτερα των μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων που η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη τα απέκλεισε από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης.
-Η ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων επέκτασης ή ίδρυσης τουριστικών επιχειρήσεων υπό την προϋπόθεση ότι συνδέονται με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα, καθώς και με την προσθήκη νέων και καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών στην τοπική αγορά.
-Προγράμματα πιστοποίησης για την εστίαση και τη χρήση τοπικών προϊόντων.
Και βέβαια, μίλησα ξεκάθαρα για ένα νέο πλαίσιο φορολογικών και αναπτυξιακών κινήτρων για τα μικρά νησιά με πληθυσμό έως 3.000 κατοίκους που περιλαμβάνουν:
-Πρόγραμμα χρηματοδότησης επιχειρηματικής δραστηριότητας με άτοκα δάνεια πρώτης εγκατάστασης μέχρι του ποσού των 20.000€, ένα χρόνο περίοδο χάριτος και 10ετή αποπληρωμή.
-Φορολογικά κίνητρα για νέους που θα δημιουργήσουν επιχειρήσεις σε αυτά τα νησιά. Για παράδειγμα ειδικό φορολογικό καθεστώς με απαλλαγή από το 80% του φόρου εισοδήματος για εισόδημα έως 20.000 ευρώ.
-Ετήσια επιδότηση 1.000 ευρώ για κάθε παιδί που πηγαίνει σχολείο σε αυτά τα νησιά με κοινωνικά και εισοδηματικά κριτήρια ( όριο μπορεί να είναι οικογενειακό εισόδημα 20.000 ευρώ)
Ο Γιάννης Πολυχρονάκος είναι οικονομολόγος, Τομεάρχης Νησιωτικής Πολιτικής ΠΑΣΟΚ και εκλεγμένο μέλος στην Εθνική Αντιπροσωπεία του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.
