Δημήτρης Καμζέλας, αντιπρόεδρος του Συνδικάτου Επισιτισμού Τουρισμού Σαντορίνης: Εργασιακή ερήμωση στο νησί του τουρισμού
Οι ελλείψεις προσωπικού αγγίζουν φέτος πρωτοφανή επίπεδα, αναφέρει ο αντιπρόεδρος του Συνδικάτου Επισιτισμού Τουρισμού Σαντορίνης, μιλώντας στην εφημερίδα «Κυκλαδική» περιγράφοντας την πρωτοφανή κρίση στο νησί, όπου η καθυστέρηση στην έναρξη της σεζόν, το υψηλό κόστος ζωής και η έλλειψη στήριξης οδηγούν σε μαζική έξοδο εργαζομένων. «Αποδείχθηκε ότι όλα τα λάθη τα έκανε η κυβέρνηση. Καλλιέργησε κλίμα πανικού. Οι tour operators ανησύχησαν απ’ όσα έβλεπαν από το κράτος, όχι από τα επιδόματα που ζητούσαμε για τους εργαζόμενους. Αν είχε δοθεί βοήθεια, οι εργαζόμενοι θα έμεναν. Αντίθετα, έφυγαν χιλιάδες» τονίζει ο Δημήτρης Καμζέλας. Με ενοίκια απλησίαστα και μισθούς που δεν καλύπτουν τα βασικά, ακόμα και το έμπειρο προσωπικό εγκαταλείπει τη Σαντορίνη, αφήνοντας επιχειρήσεις χωρίς προσωπικό και τον τουρισμό στον «αέρα».
Συνέντευξη στον Λάμπρο Δεμερτζή
Η καθυστέρηση στην έναρξη της φετινής σεζόν και το υψηλό κόστος ζωής στη Σαντορίνη οδηγούν σε μαζική φυγή εργαζομένων προς άλλους προορισμούς. Όπως τονίζει ο Δημήτρης Καμζέλας, αντιπρόεδρος του Συνδικάτου Επισιτισμού Τουρισμού Σαντορίνης, οι ελλείψεις προσωπικού αγγίζουν φέτος πρωτοφανή επίπεδα.
«Οι ελλείψεις σε προσωπικό σε όλη τη χώρα κυμαίνονται μεταξύ 60.000 και 80.000 θέσεων», αναφέρει χαρακτηριστικά. Το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο. Ξεκίνησε από το 2019 και εντάθηκε μετά την πανδημία, όταν πολλές επιχειρήσεις έκλεισαν για μεγάλο διάστημα και πολλοί εγκατέλειψαν τον κλάδο. Φέτος οξύνθηκε από την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που κηρύχθηκε στο νησί λόγω των σεισμών, γεγονός που καθυστέρησε την έναρξη της τουριστικής περιόδου.
Παραδοσιακά, εδώ ξεκινούσαμε από τον Μάρτιο– που άνοιγαν κάποιες επιχειρήσεις, όχι πάρα πολλές κυρίως στην καλντέρα-και ταυτόχρονα οι επιχειρήσεις ξεκινούσαν τις ετοιμασίες για τη σεζόν, και φτάναμε μέχρι τον Νοέμβριο. Πολλοί συνάδελφοι δούλευαν 8-9 μήνες. Φέτος, όμως, όπως πάνε τα πράγματα, και ο Μάιος θα χαθεί. Το νησί είναι στην κυριολεξία άδειο και έχουμε ήδη ακυρώσεις από περσινές προκρατήσεις για τον Ιούνιο και τον Ιούλιο», επισημαίνει.
Η καθυστέρηση στις κρατήσεις έχει προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις: επιχειρήσεις διστάζουν να ανοίξουν με άδειο βιβλίο κρατήσεων, ενώ η ακρίβεια στη στέγαση καθιστά ασύμφορη την παραμονή εργαζομένων στο νησί. Ποιος αντέχει να δουλέψει 4-5 μήνες και να πληρώνει ολόκληρο τον χρόνο ενοίκια και ταυτόχρονα να αντέχει το υψηλό κόστος ζωής στο νησί;
Έτσι, φεύγουν όχι μόνο οι νέοι, αλλά και το έμπειρο προσωπικό — έχουμε σοβαρές απώλειες από άτομα με δεκαετίες εμπειρίας. «Κανείς δεν ανοίγει επιχείρηση με μηδενικές κρατήσεις», σημειώνει ο κ. Καμζέλας, τονίζοντας πως η ζωή στη Σαντορίνη είναι πια απαγορευτική για τον μέσο εργαζόμενο.
«Τα ενοίκια για μικρά δωμάτια ξεκινούν από 400 ευρώ και για ένα σπίτι 70 τ.μ φτάνουν έως 1.500 ευρώ, ενώ η εποχικότητα αναγκάζει πολλούς να πληρώνουν ενοίκιο για 12 μήνες, αν και εργάζονται μόνο 5 ή 6. Ποιος αντέχει να δουλέψει 4-5 μήνες και να πληρώνει ολόκληρο τον χρόνο ενοίκια και ταυτόχρονα να αντέχει το υψηλό κόστος ζωής στο νησί; Τα προηγούμενα χρόνια, το 90% των εργαζομένων ξεκινούσε δουλειά την 1η Μαΐου, και σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις ήταν ανοιχτές. Ένα 10% ήταν φοιτητές που έρχονταν λίγο αργότερα για να καλύψουν την περίοδο αιχμής.
Έτσι, φεύγουν όχι μόνο οι νέοι, αλλά και το έμπειρο προσωπικό — έχουμε σοβαρές απώλειες από άτομα με δεκαετίες εμπειρίας και δεν ξέρουμε πόσες επιχειρήσεις τελικά θα ανοίξουν», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Το συνδικάτο είχε ζητήσει από το Υπουργείο Εργασίας δίμηνη παράταση του επιδόματος ανεργίας για τους εποχικούς εργαζόμενους, αίτημα που απορρίφθηκε. «Αποδείχθηκε ότι όλα τα λάθη τα έκανε η κυβέρνηση. Καλλιέργησε κλίμα πανικού. Οι tour operators ανησύχησαν απ’ όσα έβλεπαν από το κράτος, όχι από τα επιδόματα που ζητούσαμε για τους εργαζόμενους. Αν είχε δοθεί βοήθεια, οι εργαζόμενοι θα έμεναν. Αντίθετα, έφυγαν χιλιάδες. Πήγαν στη Ρόδο, στην Κρήτη και πολλοί στην Αθήνα. Αρκετές οικογένειες με παιδιά έφυγαν, με μαθητές Λυκείου να ζητούν μεταγραφή και οι γονείς —που συνήθως είναι και οι δύο εργαζόμενοι— ακολούθησαν. και τώρα οι εργαζόμενοι φεύγουν, όχι μόνο για Κρήτη και Ρόδο, αλλά ακόμα και για την Αθήνα», σχολιάζει.
Όσο για την «εισαγωγή» εργαζομένων από τρίτες χώρες, δεν μπορεί να καλύψει τα κενά. «Υπάρχουν μετανάστες από Πακιστάν, Αφγανιστάν και άλλες χώρες ήδη στο νησί εδώ και χρόνια αλλά είναι λίγοι και δεν καλύπτουν τις βασικές ειδικότητες στα ξενοδοχεία και στα εστιατόρια όπως μάγειρες, σερβιτόροι, ρεσεψιονίστ. Υπάρχει τεράστια έλλειψη ακόμη και σε καμαριέρες. Οι καμαριέρες, που κατά 90% είναι από την Αλβανία, έφυγαν μαζικά. Τώρα έχουμε τεράστιες ελλείψεις στον τομέα καθαριότητας, τόσο στα ξενοδοχεία όσο και στα Airbnb, τα οποία στη Σαντορίνη είναι υπερτριπλάσια σε αριθμό από τα ξενοδοχεία: περίπου 80.000 κλίνες Airbnb έναντι 20.000 στα ξενοδοχεία», εξηγεί ο κ. Καμζέλας.
Ταυτόχρονα, η αδήλωτη εργασία ανθεί λόγω έλλειψης ελέγχων. «Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί είναι ανύπαρκτοι. Όταν στο Νότιο Αιγαίο δύο επιθεωρητές στη Νάξο ελέγχουν 11 νησιά, και τρεις στη Σύρο τα υπόλοιπα, με έναν τεχνικό ασφαλείας για 24 νησιά, τι έλεγχος να γίνει;
Μετά το τραγικό συμβάν με τον θάνατο καμαριέρας ζητήσαμε έλεγχο από το ΣΕΠΕ Σύρου, αλλά με έναν τεχνικό ασφαλείας για 24 νησιά…τα πράγματα είναι δύσκολα. Η κυβέρνηση διέλυσε το ΣΕΠΕ, δεν υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος ούτε για την ψηφιακή κάρτα. Χωρίς ελέγχους δεν πιάνεις τη «μαύρη» εργασία. Ποιος να το ελέγξει; Δεν υπάρχουν ελεγκτές. Οι καταγγελίες για υπερωρίες και “μαύρη” εργασία είναι καθημερινές.
Όσο μεγαλώνει η έλλειψη προσωπικού, τόσο αυξάνεται και το ωράριο όσων μένουν. Ο τουρισμός δεν δουλεύει με 8ωρο.
Κάποιες ειδικότητες, ναι, αμείβονται καλά — αλλά μιλάμε για εργαζόμενους με 20, 30 ή και 40 χρόνια εμπειρίας. Για τους νέους η κατάσταση είναι άλλη: δουλεύουν 7ήμερα, 8ωρα σερβιτόροι μπάρμαν, βοηθοί κουζίνας και πάνω από 1.200€, δεν παίρνει κανένας. Αν βάλεις μέσα τα αναλογικά του Σάββατου και της Κυριακής, δηλ. τις προσαυξήσεις, είναι σαν να παίρνουν 700 ευρώ. Είναι κοροϊδία όσα ακούγονται για υψηλούς μισθούς. Ακόμη κι αν κάποιος παίρνει 2.000 ευρώ, αυτό αντιστοιχεί σε 12ωρη εργασία, 7 μέρες την εβδομάδα», υπογραμμίζει.
Η ένταση της κατάστασης αποτυπώνεται και στα ωράρια για τους οδηγούς στα τουριστικά γραφεία και στα transfer που δουλεύουν τουλάχιστον 11-12 ώρες. Ένα όχημα transfer για να λειτουργεί 24 ώρες χρειάζεται τουλάχιστον δύο οδηγούς που καλύπτουν από 10 ώρες ο καθένας. Αυτά τα αυτοκίνητα είναι πλέον χιλιάδες στο νησί.
«Η κίνηση είναι υποτονική και πολλές μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες δεν σκοπεύουν να ανοίξουν πριν το τέλος Μαΐου. Τα μικρά ξενοδοχεία, που χρειάζονται λιγότερο προσωπικό, ίσως καταφέρουν να λειτουργήσουν περιορισμένα — ένα 10δωματιο ξενοδοχείο μπορεί να δουλέψει τα μισά δωμάτια με τρία άτομα προσωπικό αντί για πέντε. Αλλά αν ξαφνικά ξεκινήσει η σεζόν, δύσκολα θα βρουν προσωπικό — ο κόσμος έχει ήδη φύγει και συνεχίζει να φεύγει.
Η Σαντορίνη είχε πάντα μεγάλη σεζόν. Ο μέσος εργαζόμενος δούλευε 6 μήνες, έμπαινε 3 μήνες στο ταμείο ανεργίας και μετά είχε άλλους 3 μήνες χωρίς εισόδημα. Τώρα με τον καινούριο νόμο, με την κάρτα του ταμείου ανεργίας αν παίρνεις 500 ευρώ, μπορείς να τραβήξεις σε μετρητά μόνο τα μισά — τα υπόλοιπα πρέπει να τα ξοδέψεις «σε είδος». Αν το ενοίκιο είναι 400 ευρώ, πώς να το πληρώσεις;
Τα θέσαμε όλα στο Υπουργείο, αλλά δεν απάντησαν. Δεν τους ενδιαφέρει. Είναι τεράστιο πρόβλημα. Πρέπει να αλλάξει κάτι, τουλάχιστον για τους εποχικούς εργαζόμενους. Το ταμείο ανεργίας πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον 5 μήνες για να ξαναγυρίσει το έμπειρο προσωπικό στα νησιά.
Αν δεν αλλάξει κάτι, η Σαντορίνη με τη μακρά της σεζόν δεν θα αντέξει», προειδοποιεί ο Δημήτρης Καμζέλας.
