Μελέτη Ε.Ε.Κ.Ε.: Οι επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 στις καταναλωτικές συναλλαγές

Η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας, πραγματοποίησε στατιστική μελέτη για τις επιπτώσεις της πανδημίας Covid-19 στις καταναλωτικές συναλλαγές.

Η μελέτη παρουσιάζει τη στατιστική ανάλυση των καταγγελιών, που έλαβε και διαχειρίστηκε η ΕΕΚΕ κατά την περίοδο της πανδημίας, κατά τα έτη 2020 και 2021 ανά κατηγορία και τομέα, καθώς και, τη συγκριτική παρουσίαση σε σχέση με τις καταγγελίες που έλαβε το έτος 2019, έτος προ της έλευσης της πανδημίας.

Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να αποτυπώσει την κατάσταση που επικράτησε στην αγορά τη χρονική περίοδο που η πανδημία Covid-19 εξαπλώθηκε στη χώρα με σοβαρό κοινωνικο-οικονομικό αντίκτυπο, καθώς και, την αλλαγή που παρατηρείται ως προς τη συμπεριφορά των καταναλωτών, οι οποίοι εκφράζουν ολοένα πιο δυναμικά την επιθυμία τους να ενημερώνονται για όλες τις πτυχές των καταναλωτικών δικαιωμάτων τους και να τα διεκδικούν δυναμικά.

Τα κύρια σημεία της μελέτης

• Βασική διαπίστωση υπήρξε η ραγδαία αύξηση των καταγγελιών κατά την περίοδο της πανδημίας με την μεγάλη πλειοψηφία εξ αυτών να έχουν υποβληθεί στην ΕΕΚΕ τα έτη 2020 και 2021 σε ποσοστό 97,8%.
• Σημαντική παράμετρος αποτελεί η μείωση των εισοδημάτων των καταναλωτών (αναστολή συμβάσεων εργασίας) και η συνεπαγόμενη αδυναμία εξόφλησης των καθημερινών και πάγιων δαπανών των νοικοκυριών:

–  Στην κατηγορία των Ακινήτων εντοπίζεται αδυναμία εξόφλησης μισθωμάτων κατοικιών σε ποσοστό 87,5% και αδυναμία εξόφλησης λογαριασμών κοινοχρήστων σε ποσοστό 8,3%.

–  Στην κατηγορία των Τηλεπικοινωνιών παρατηρείται διακοπή παροχής υπηρεσιών από την πλευρά των παρόχων καθώς οι καταναλωτές αδυνατούσαν να εξυπηρετήσουν τις οφειλές τους σε ποσοστό 12,2%.

–  Στην κατηγορία των Υπηρεσιών Κοινής Ωφελείας οι ρυθμίσεις οφειλών ανέρχονται σε 22,7% ενώ η άρνηση παροχής υπηρεσιών (διακοπή ρεύματος/νερού) σε ποσοστό 13,6%

• Εξίσου σημαντική παράμετρος αποτελεί η αύξηση των καταγγελιών στην κατηγορία των Ηλεκτρονικών συναλλαγών. Το κύριο καταναλωτικό πρόβλημα εστιάζεται στο δικαίωμα στην υπαναχώρηση (54,5%), ενώ το δικαίωμα της αντικατάστασης ελαττωματικών προϊόντων καταστρατηγήθηκε σε ποσοστό 27,3%.
• Το μεγαλύτερο ζήτημα προέκυψε στην κατηγορία Προϊόντα – Υπηρεσίες κατά τα έτη 2020 και 2021 (51,60% και 25,4% αντίστοιχα). Πιο συγκεκριμένα, στον τομέα τον ταχυμεταφορών τα έτη 2020 και 2021 παρουσιάζεται ραγδαία αύξηση του όγκου των καταγγελιών που αγγίζει το εντυπωσιακό ποσοστό 95,9% του συνόλου των καταγγελιών στον τομέα αυτόν, με τους καταναλωτές και τους προμηθευτές να αγνοούν τους όρους που διέπουν τις ταχυμεταφορές, όπως ενδεικτικά, ημέρες παράδοσης προϊόντων και αποζημιώσεις απολεσθέντων, κ.ο.κ.
• Άνοδος του όγκου των προβληματικών καταναλωτικών συναλλαγών εντοπίζεται και στην κατηγορία Τηλεπικοινωνίες κατά τα έτη 2020 και 2021. Το μεγαλύτερο ποσοστό απαντάται στις παράτυπες χρεώσεις (47,6%) οι οποίες επί το πλείστον αφορούν το κόστος σύνδεσης καταναλωτών στο διαδίκτυο και την τηλεφωνία, ειδικά κατά την περίοδο της εκτεταμένης τηλεκπαίδευσης και τηλεργασίας.
• Αρνητικά επηρεάστηκαν και οι Τραπεζικές Συναλλαγές, με κυρίαρχο ζήτημα τις δεσμεύσεις χρηματικών ποσών από ακατάσχετους λογαριασμούς, όπου οι καταγγελίες ανήλθαν τα έτη 2020 και 2021 σε ποσοστό 84,7% του συνόλου των καταγγελιών που έχει διαχειριστεί η ΕΕΚΕ στην κατηγορία αυτή
• Τέλος, σημαντική αύξηση σημείωσε ο όγκος των καταγγελιών στην κατηγορία Τουριστικές Υπηρεσίες, γεγονός που οφείλεται στα μέτρα υγειονομικής προστασίας των πληθυσμών και τις επακόλουθες ακυρώσεις στη μετακίνηση και διαμονή.
• Η ΕΕΚΕ, από το σύνολο των καταγγελιών που διαχειρίστηκε, είχε ως έκβαση τη δικαίωση των καταναλωτών σε ποσοστό 99,4%.

Η αναστολή εργασιών ολόκληρων κλάδων της οικονομίας, η συνεπακόλουθη αναστολή των συμβάσεων εργασίας που εφαρμόστηκαν ευρέως κατά τη διάρκεια της έξαρσης της πανδημίας και η καταβολή του επιδόματος των πεντακοσίων τριάντα τεσσάρων ευρώ (534€), οδήγησε στην αδυναμία των νοικοκυριών να ανταποκριθούν στις βασικές τους ανάγκες.

Από την άλλη πλευρά, η μη εξοικείωση των καταναλωτών με την ασφαλή χρήση του διαδικτύου, η έλλειψη ενημέρωσης των καταναλωτών γύρω από το νομοθετικό πλαίσιο για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, αποτελούν τις βασικές αιτίες για τη συνήθη παραβίαση των δικαιωμάτων τους και την προσφυγή τους στην ΕΕΚΕ.

Το 2022 βρίσκει το μεγαλύτερο μέρος των καταναλωτών με:

• οφειλές προς τις υπηρεσίες κοινής ωφελείας
• πιθανή διακοπής παροχής ρεύματος
• παράτυπες χρεώσεις στον τομέα των τηλεπικοινωνιών
• προβληματικές συναλλαγές προϊόντων και υπηρεσιών

Σήμερα, που ομαλοποιείται η κατάσταση της οικονομικής αποδιοργάνωσης που προήλθε από τη λήψη μέτρων υγειονομικής προστασίας των πληθυσμών, οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν σειρά ανατιμήσεων σε είδη πρώτης ανάγκης, με ταυτόχρονη ποσοστιαία αύξηση μόλις 2% στον κατώτατο μισθό, δηλαδή 13€ μεικτά το μήνα. Η οριακή αυτή αύξηση του κατώτατου μισθού από 1.1.2022, δεν ενισχύει σε καμία περίπτωση την οικονομική και κοινωνική σταθερότητα και ανάπτυξη, δε βελτιώνει τις συνθήκες διαβίωσης και φυσικά δε μειώνει την ανασφάλεια των νοικοκυριών για την έλλειψη ουσιαστικής δυνατότητας κάλυψης των βασικών καταναλωτικών τους αναγκών.